Türkiye’de boşanma dosyaları artıyor: Toplumsal dinamikler, hukuki süreçler ve uzman desteği

TÜİK’in son dataları, boşanma oranlarında artışa işaret ediyor. Ekonomik şartlar, aile içi bağlantı problemleri ve toplumsal beklentiler, boşanma davalarının seyrini belirliyor. Uzmanlar, hem türel hem de psikososyal takviyenin ehemmiyetini vurguluyor.

Boşanma Oranlarındaki Yeni Tablo

Türkiye’de evlilik ve boşanma istatistikleri, aile yapısının değişimini yansıtıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 bilgilerine nazaran mutlaklaşan boşanma sayısı 187 bini geçti. Bu sayı, her 1000 evlilikten yaklaşık 25’inin boşanma ile sonuçlandığını gösteriyor. Ankara, İstanbul ve İzmir üzere büyükşehirlerde bu oran ülke ortalamasının üzerinde seyrediyor.

Sosyologlara nazaran, kentleşme, kişiselleşme eğilimi, bayanların iş gücüne iştiraki ve ekonomik baskılar boşanma kararlarında tesirli faktörler. Bilhassa büyük kentlerde yaşayan çiftler, barınma maliyetleri, iş gerilimi ve çocuk bakımı üzere başlıklarda daha fazla yük altında olduklarını lisana getiriyor.

Boşanmanın Toplumsal Nedenleri

1. Ekonomik Zorluklar: Enflasyon ve işsizlik oranlarının artışı, konut içi huzursuzluklara yol açıyor.
2. İletişim Sıkıntıları: Uzmanlara nazaran çiftlerin en sık yaşadığı sorun sağlıklı bağlantı kuramamak.
3. Aile Baskısı: Geniş ailelerin müdahaleleri, bilhassa genç çiftlerde çatışmalara neden olabiliyor.
4. Şiddet ve İnanç Meseleleri: Fizikî yahut ruhsal şiddet, boşanma evraklarının en kritik münasebetlerinden biri.
5. Sadakat ve İtimat: Aldatma ve inanç kaybı, mahkemelere taşınan belgelerin kıymetli bir kısmını oluşturuyor.

Hukuki Boyut: Çekişmeli ve Mutabakatlı Boşanmalar

Boşanma davaları çoklukla anlaşmalı ve çekişmeli olarak ikiye ayrılıyor.

• Anlaşmalı boşanma: Tarafların velayet, mal paylaşımı ve nafaka üzere hususlarda mutabakata varmasıyla süreç süratli sonuçlanıyor.
• Çekişmeli boşanma: Çiftlerin temel mevzularda uzlaşamaması nedeniyle dava yıllarca sürebiliyor.

Uzmanlar, çekişmeli belgelerde tarafların yıpranmasını azaltmak için arabuluculuk ve uzlaşma usullerinin daha fazla teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyor.

Çocuk Velayeti ve Nafaka Düzenlemeleri

Boşanma süreçlerinin en hassas hususlarından biri çocuk velayeti. Mahkemeler, çocuğun üstün faydası unsuruna dayanarak karar veriyor. Son yıllarda ortak velayet talepleri de artmaya başladı.

Nafaka tartışmaları ise kamuoyunda daima gündemde. Yoksulluk nafakasının müddeti, ölçüsü ve güncellenme şartları vakit zaman tartışmalara yol açıyor. Aile hukukçuları, nafaka düzenlemelerinin hem tarafların adil formda korunması hem de toplumsal istikrar açısından ehemmiyet taşıdığını belirtiyor.

Boşanmanın Ruhsal Etkileri

Psikologlar, boşanmayı sadece tüzel değil, tıpkı vakitte psikososyal bir süreç olarak kıymetlendiriyor.

• Ebeveynler için: Ayrılık, gerilim, tasa ve özgüven problemlerine neden olabiliyor.
• Çocuklar için: Velayet sürecinde ebeveynler ortası çatışmaya maruz kalmak, akademik muvaffakiyet ve toplumsal ahenk üzerinde olumsuz tesirlere yol açabiliyor.

Bu nedenle aile danışmanlığı, ruhsal dayanak ve pedagojik danışmanlık hizmetleri boşanma sürecinin ayrılmaz bir modülü olarak görülüyor.

Ankara Örneği: Büyükşehirlerde Boşanma Dinamikleri

Ankara’da boşanma oranları, Türkiye ortalamasının üzerinde seyrediyor. Başkentte bilhassa kamu çalışanları, üniversite işçisi ve öğrenci nüfusunun yoğunluğu, boşanma davalarının çeşitliliğini artırıyor.

Hukuk etrafları, Ankara avukat verilerine göre; görülen evraklarda mal paylaşımı ve çocuk velayeti mevzularının sıkça gündeme geldiğini, ayrıyeten yüksek sayıda çekişmeli dava evrakının mahkemeleri meşgul ettiğini belirtiyor. Vatandaşların bilgi arayışında çevrim içi platformlarda Ankara boşanma avukatı aramalarının artması da bu eğilimin dijital yansıması.

Uluslararası Karşılaştırmalar

Avrupa ülkelerinde boşanma oranları Türkiye’ye kıyasla daha yüksek. Almanya, Fransa ve İskandinav ülkelerinde her iki evlilikten biri boşanma ile sonuçlanabiliyor. Lakin bu ülkelerde toplumsal devlet sistemleri, boşanma sonrası ekonomik ve ruhsal takviye süreçlerini daha sistematik hale getiriyor.

Türkiye’de ise boşanma sonrası bilhassa bayanların ve çocukların ekonomik olarak korunması gerektiği sıkça lisana getiriliyor. Bayan istihdamının düşük olduğu bölgelerde, boşanmanın yarattığı maddi zorluklar daha ağır hissediliyor.

Medyanın Boşanma Olgusu Üzerindeki Etkisi

Televizyon dizileri, toplumsal medya içerikleri ve haberler, toplumun boşanma algısını da şekillendiriyor. Medyada yer alan ünlü boşanmaları, vatandaşların kendi karar süreçlerini direkt etkileyebiliyor. Uzmanlar, medyanın bu mevzuda sorumlu lisan kullanması gerektiğini vurguluyor.

Boşanma ve Arabuluculuk Uygulamaları

Adalet Bakanlığı verilerine göre, 2023’ten itibaren aile hukukunda arabuluculuk uygulamaları gündemde daha fazla yer buldu. Bilhassa mal paylaşımı ve nafaka üzere ekonomik boyutlu mevzularda arabuluculuk, mahkemelerin iş yükünü azaltıyor.

Arabuluculuk sürecinde tarafların daha kısa müddette tahlile ulaşması, boşanmanın yıpratıcı tesirlerini hafifletiyor. Bu nedenle hukukçular, aile arabuluculuğunun yaygınlaştırılmasını destekliyor.

Toplumda Boşanma Sonrası Hayat

Boşanma sonrası hayat, bireyler için yeni bir başlangıç manasına geliyor. Fakat ekonomik bağımsızlık, çocukların bakımı ve toplumsal bakış üzere faktörler bu süreci zorlaştırabiliyor. Sosyologlar, boşanma sonrası tekrar evliliklerin Türkiye’de bilhassa erkekler ortasında daha yaygın olduğunu belirtiyor. Bayanlar ise ekonomik bağımsızlık kazandıkça kendi hayatlarını kurmayı daha fazla tercih ediyor.

Akademik Çalışmalar ve İleriye Dönük Tahminler

Üniversitelerde yapılan aile sosyolojisi araştırmaları, önümüzdeki yıllarda boşanma oranlarının sabit kalmakla birlikte, boşanma nedenlerinin çeşitleneceğini öngörüyor. Teknolojik gelişmeler, toplumsal medya bağlantıları ve dijital irtibat meseleleri yeni boşanma münasebetleri olarak öne çıkabilir.

Hukukçular ise aile hukukunda daha fazla uzmanlaşmanın, boşanma davalarının daha sağlıklı yönetilmesine katkı sağlayacağını söz ediyor.

Türkiye’de boşanma, artık sırf bir istatistik değil; toplumsal, ekonomik ve kültürel bir olgu. Boşanma oranlarındaki artış, hukuksal süreçlerde uzman dayanağını ve psikososyal dayanak sistemlerinin güçlendirilmesini zarurî kılıyor. Ankara ve öteki büyükşehirlerde yaşanan dinamikler, boşanmanın gündelik hayatın kıymetli bir modülü haline geldiğini gösteriyor.

Gelecekte, toplumun bu olguyu daha sağlıklı karşılayabilmesi için hukuk, psikoloji ve toplumsal siyasetlerin ortak tabanda buluşması bekleniyor. Boşanmanın yıpratıcı tesirlerini azaltmanın yolu, hem hukuksal temsilin hem de toplumsal takviyenin birlikte kurgulanmasından geçiyor.

Kaynak: Magazin Haberleri